شما بهترین‌ها را برای سلامتی گربه خود می‌خواهید تا بتوانید زندگی طولانی و شادی را به حیوان خانگی‌تان بدهید. گربه شما سزاوار بهترین‌هاست، اما این فقط به معنای عشق ورزیدن، خرید وسائل ضروری، تغذیه خوب یا بازی کردن نیست. واکسیناسیون بخشی جدایی ناپذیر از زندگی هر حیوان خانگی است. واکسیناسیون گربه‌ها به ویژه برای محافظت از سلامت آنها در برابر بیماریهای عفونی و بالقوه کشنده مهم است. در این مقاله به برنامه زمانی واکسیناسیون گربه و مراقبت های لازم پس از آن اشاره میکنیم.
واکسیناسیون گربه چیست؟
واکسن‌ها سیستم ایمنی بدن را در معرض شکل ضعیف یا غیرفعال یک میکروارگانیسم عفونی قرار میدهند. واکسن‌ها سیستم ایمنی بدن حیوان را برای تشخیص و مبارزه با انواع بیماریهای گربه ایمن نگه می‌دارد. واکسن‌ها در حال حاضر سه نوع اصلی هستند که عبارتند از:
1- غیرفعال شده (کشته)
نوعی واکسن سنتی است که از ارگانیسم‌هایی استفاده میکند که دیگر زنده نیستند بنابراین گربه را بیمار نمیکنند. از آنجا که ارگانیسم‌های غیر زنده به اندازه ارگانیسم‌های زنده پاسخ ایمنی را دربر ندارند، ممکن است ارگانیسم غیرفعال توسط یک حلال (ادجوونت) تقویت شود. حلال ماده‌ای است که برای تقویت پاسخ ایمنی به واکسن غیر فعال شده اضافه میشود.
2- واکسنهای تخفیف حدت یافته
این نوع واکسن حاوی ارگانیسم زنده است که یا ضعیف شده یا از نظر ژنتیکی اصلاح شده است. این واکسن گربه شما را بیمار نخواهد کرد، اما خودش را تکثیر میکند تا یک پاسخ ایمنی قوی‌تر و طولانی‌تر ایجاد کند. در حالی که این واکسن‌ها به طور کلی بی‌خطر هستند؛ توصیه نمیشود از آنها در گربه‌های باردار یا حیواناتی که سیستم ایمنی بدنشان به خطر افتاده است، استفاده کنید.
3- واکسنهای نوترکیب
این واکسن‌ها همچنین به عنوان واکسنهای ساب یونیت شناخته میشوند. این واکسن‌ها فقط از قسمت‌های خاصی از مواد ژنتیکی یک ارگانیسم استفاده میکنند.
انواع واکسن برای گربه‌ها
در طی چند هفته اول زندگی خود، بچه گربه‌ها توسط آنتی بادی‌های موقت منتقل شده از طریق شیر مادر خود محافظت میشوند. واکسیناسیون گربه بالغ و بچه گربه به دو دسته تقسیم میشود:
- واکسنهای اصلی
- واکسنهای غیراصلی
واکسنهای اصلی در برابر شایعترین بیماری‌هایی که بچه گربه شما احتمالاً در طول زندگی در معرض آن قرار دارد از حیوان محافظت میکند. واکسنهای غیر اصلی ممکن است توسط دامپزشک شما بر اساس سبک زندگی بچه گربه و احتمال قرار گرفتن در معرض بیماری توصیه میشود. هنگامی که بچه گربه خود را برای دریافت واکسن می‌برید؛ آنها یک ترکیب واکسن را در یک تزریق دریافت میکنند تا حیوان را در برابر بیماریهای متعدد محافظت کنند. واکسیناسیون گربه از طریق تزریق انجام میشود، اگرچه برخی از آنها از طریق قطرات بینی نیز به حیوان داده میشوند که البته این واکسن‌ها در ایران موجود نیست.
واکسنهای اصلی گربه
این واکسن‌ها برای بیماریهای زیر تجویز میشوند:
- هاری: یک بیماری کشنده است که میتواند بین گونه‌های مختلف از جمله انسان آلودگی ایجاد کند. از آنجا که هاری هم کشنده و هم بسیار مسری است، واکسیناسیون هاری در بیشتر نقاط جهان واجب است.
- واکسن سه‌گانه: این واکسن شامل طیف وسیعی از بیماریهای شایع، از جمله رینوتراکئیت گربه، کلسی ویروس گربه و پن‌لوکوپنی گربه است که همگی ویروس‌های همه گربه‌ها و بچه گربه‌ها هستند.
واکسنهای غیراصلی گربه
واکسنهای غیر اصلی شامل موارد زیر است:
- لوسمی گربه‌سانان (FeLV): در حالی که برخی از دامپزشکان ممکن است این واکسن را در برنامه واکسن اصلی خود برای بچه گربه‌ها قرار دهند، فقط گربه‌هایی که در معرض گربه‌های مثبت برای ویروس لوسمی گربه‌سانان قرار دارند، در معرض خطر این بیماری هستند. لوسمی گربه‌سانان یک بیماری کشنده است که میتواند به سایر شرایط جدی بهداشتی از جمله کم خونی، سرکوب ایمنی و سرطان منجر شود. بنابراین با دامپزشک خود در مورد خطر برای بچه گربه خود و اینکه آیا این دوز واکسن برای سبک زندگی بچه گربه شما ضروری است؛ صحبت کنید.
- کلامیدیا فلیس: این بیماری در گربه‌های بالغ و بچه گربه‌های آلوده باعث ایجاد التهاب چشم و مشکلات تنفسی میشود. گربه‌هایی که وقت خود را در محیطی با چند گربه آلوده میگذرانند؛ در معرض بالاترین خطر قرار دارند.
- بوردوتلا: یک عفونت باکتریایی است و یکی از دلایل سرفه محسوب میشود. این بیماری تنفسی هم سگ‌ها و گربه‌ها را مبتلا میکند و مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا است.
برنامه واکسیناسیون بچه گربه
یک برنامه واکسیناسیون برای گربه در طول زندگی‌اش توسط دامپزشک ارائه میشود. با دامپزشک خود درباره فاکتورهای خطرناک و انواع واکسنهای مورد نیاز صحبت کنید.
6-8 هفتگی:
• واکسن سه‌گانه
10-12 هفتگی:
• واکسن سه‌گانه
14-16 هفتگی:
• واکسن سه‌گانه و هاری
برنامه واکسیناسیون گربه بالغ
برای حفظ ایمنی مناسب در طول زندگی، گربه بالغ شما باید در فواصل منظم برای واکسیناسیون اصلی و هرگونه واکسیناسیون غیراصلی برای بیماری‌هایی که در معرض آن قرار دارد واکسنهای تقویت کننده دریافت کند. در حالی که دامپزشکان قبلاً تقویت کننده‌های سالانه را برای برنامه واکسیناسیون توصیه می‌کردند، اکنون انجمن دامپزشکان آمریکا توصیه میکنند که گربه‌های بالغی که در معرض قرار گرفتن خطرات کمی هستند، هر سه سال یک بار یادآور واکسیناسیون اصلی خود را دریافت کنند. همچنین بر اساس سبک زندگی گربه شما، واکسیناسیون‌های غیراصلی توسط دامپزشک تجویز میشوند. برنامه واکسیناسیون گربه بالغ به شرح زیر است:
یک سال پس از آخرین واکسیناسیون گربه
- واکسنهای اصلی: سه‌گانه و هاری
- واکسنهای غیر اصلی: لوسمی گربه‌سانان، بوردوتلا
هر سه سال بعد از هر دوره واکسیناسیون گربه
- واکسنهای اصلی: سه‌گانه و هاری
- واکسنهای غیر اصلی: لوسمی گربه‌سانان، بوردوتلا
به خاطر داشته باشید که صرف نظر از میزان خطر محیطی گربه شما، با توجه به صلاح دید دامپزشک، نیاز به واکسیناسیون سالانه هاری باشد.
آزمایش تیتر برای گربه‌ها
اگر نگران واکسینه بودن گربه خود هستید، از دامپزشک خود در مورد آزمایش تیتر سؤال کنید. آزمایش تیتر خون گربه شما را از نظر وجود آنتی بادی‌ها در یک بیماری خاص بررسی میکند. این تست میتواند به دامپزشک شما بگوید که آیا گربه شما هنوز هم آنتی بادی‌های کافی در بدن خود برای مقابله با یک بیماری خاص دارد. بدون توجه به سطح آنتی بادی‌های موجود در بدن حیوان خانگی خود، به طور مرتب گربه خود را برای هاری واکسینه کنید.
عوارض جانبی واکسیناسیون گربه
واکسن‌ها عوارض جانبی کمی دارند که بیشتر آنها خفیف هستند. موارد زیر ممکن است ناشی از عوارض جانبی واکسیناسیون گربه باشند:
- تورم در محل واکسن
- تب خفیف
- بی‌حالی
- کاهش اشتها
- اسهال و/یا استفراغ
اگر بی‌حالی و تب بیش از 24 ساعت به طول انجامید یا اگر حیوان خانگی شما بسیار ناراحت به نظر میرسد؛ به دامپزشک خود اطلاع دهید. همچنین ممکن است محل تزریق کمی متورم و قرمز شود. این مشکل باید ظرف 14 روز کوچک شود و از بین برود. اگر تورم بیش از سه هفته به طول انجامید یا به نظر میرسد بزرگتر یا دردناک‌تر میشود؛ با دامپزشک خود تماس بگیرید.
اگرچه غیر معمول است، اما برخی از گربه‌ها ممکن است نسبت به واکسن واکنش آلرژیک داشته باشند و علائم خفیف تا متوسط را تجربه کنند که شامل خارش، کهیر یا قرمزی چشم و متورم شدن لب و گردن است. در موارد بسیار نادر، گربه‌ها ممکن است یک واکنش شدید داشته باشند که شامل موارد زیر هستند:
- مشکل در تنفس
- استفراغ
- اسهال
- لثه‌های کم رنگ
- ضعف
مهم است که هر نشانه‌ای از واکنش آلرژیک را به دامپزشک بلافاصله گزارش دهید. همچنین، اگر تورم در محل واکسن یا در نزدیکی آن افزایش پیدا کرد یا بیش از سه هفته طول کشید، به دامپزشک خود بگویید. اگرچه این مشکل نادر است، التهاب در محل واکسیناسیون میتواند به نوعی تومور سرطانی معروف به نام سارکوم تبدیل شود. در صورت بروز این اتفاق، نیاز به جراحی خواهد بود.
مراقبت‌های بعد از واکسیناسیون گربه
همه ما از اهمیت واکسیناسیون در پیشگیری از بیماری گربه‌ها آگاه هستیم. خوشبختانه، بیشتر حیوانات خانگی بعد از واکسیناسیون نیازی به مراقبت خاصی ندارند، زیرا حیوانات هیچ واکنش آشکاری نشان نمی‌دهند و به طور عادی زندگی خود را ادامه میدهند. با این حال، درصد کمی از حیوانات خانگی ممکن است واکنش ملایمی نشان دهند و برای یک یا دو روز ناراحت به نظر برسند. این موضوع کاملاً طبیعی در نظر گرفته میشود.
ممکن است متوجه شوید که گربه شما اشتهای خود را از دست داده است و فقط میخواهد دراز بکشند و استراحت کند. برخی از حیوانات شاید در محل تزریق دچار درد یا حساسیت شوند. این موارد بی‌شباهت به آنچه ما در مورد واکسیناسیون انسانی تجربه میکنیم نیست. نکات زیر بهترین راه برای مراقبت از گربه در صورت بروز علائم هستند:
- برای گربه خود مکانی گرم و دنج برای دراز کشیدن و استراحت فراهم کنید.
- مطمئن شوید که گربه شما به آب و غذای مورد علاقه خود دسترسی دارد.
- از نوازش یا بازی با گربه خود بپرهیزید، زیرا ممکن است بخواهد تنها بماند.
- هر چند وقت یکبار گربه خود را از نظر راحتی چک کنید.
مهمترین چیزی که باید به خاطر بسپارید این است که واکنش‌های بعد از واکسیناسیون جای نگرانی ندارد. با رعایت نکات ذکر شده در بالا، حیوان خانگی شما به زودی به حالت عادی باز میگردد.
هزینه واکسیناسیون گربه
بسیاری از کلینیک‌های دامپزشکی بسته‌های جامع سلامتی گربه را ارائه میدهند که قیمت مختلفی را شامل میشود. قیمت‌ها به طور کلی متفاوت هستند، اما هزینه واکسیناسیون به نژاد گربه، سن، نوع واکسن، کیفیت خدمات مطلب و سایر عوامل بستگی دارد.
کلام آخر
اکثریت قریب به اتفاق حیوانات خانگی که هر سال واکسینه میشوند؛ هیچ مشکلی را تجربه نمیکنند. حیوان خانگی خود را از نزدیک کنترل کنید و هرگونه مشکل را در اسرع وقت به دامپزشک خود گزارش دهید. واکسن‌ها جان بی‌شماری از حیوانات را نجات میدهند و از تهدید بیماریهای عفونی کشنده جلوگیری میکنند. واکسنهای امروزی بسیار مؤثر و بی‌خطر هستند. با این حال، طبیعی است که بسیاری از حیوانات خانگی پس از واکسیناسیون، عوارض جانبی خفیف را تجربه کنند.
منبع:
