یکی از مهمترین نکاتی که سرپرستان حیوان خانگی باید آن را در نظر داشته باشند یادگیری کمک‌های اولیه و اورژانسی برای حیوانات خانگی است. حیوانات خانگی همچون سگ و گربه چه در محیط خانه باشند و چه در محیط بیرون، ممکن است در معرض خطرات و آسیب‌هایی قرار بگیرند. بسیار مهم است که صاحبان این حیوانات بدانند در موقعیت اورژانسی چه کاری را باید انجام دهند. این اقدامات کمک می‌کند تا از سلامت حیوانات محافظت شود و از طرفی جان آنها به خطر نیفتد.
چرا آشنایی با کمک‌های اولیه و اورژانسی برای حیوانات خانگی اهمیت دارد؟
شاید برایتان پیش آمده که به دلیل شیطنت‌های سگ یا گربه خود در یک موقعیت اضطراری و اورژانسی قرار گرفته باشید. افتادن غیرمنتظره حیوان از ارتفاع، مسمومیت، تصادف با وسیله‌های نقلیه و بسیاری موارد دیگر ممکن است باعث شود که صاحبان این حیوانات در وضعیتی غیرمنتظره قرار گیرند. اگر افراد ندانند که در این موقعیت‌ها چه باید بکنند ممکن است حیوان خود را برای همیشه از دست بدهند. به همین دلیل بسیار مهم است تا با کمک‌های اورژانسی برای حیوان خانگی آشنا بود و در بزنگاه اقدامات لازم را انجام داد.
کمک‌های اولیه برای سگ
اگر حیوان خانگی شما سگ است باید در مورد کمک‌های اولیه به سگ‌ها حتماً اطلاعات لازم را داشته باشید. زمانی که سگ آسیب می‌بیند در قدم اول باید به او نزدیک شد. این کار باید بااحتیاط کامل صورت گیرد؛ زیرا سگ مصدوم یا آسیب‌دیده به دلیل درد احتمال دارد شما را گاز بگیرد.
کمک‌های اورژانسی برای حیوان خانگی مانند سگ به شرح زیر هستند:
سوختگی سگ
یکی از مهمترین کمک‌های اورژانسی برای حیوان خانگی دانستن این نکته است که در هنگام سوختگی چه باید کرد. در مورد سوختگی‌های حرارتی باید چند دقیقه آب سرد را بر روی ناحیه سوخته بریزید ولی از کمپرس سرد استفاده نکنید. برای سوختگی‌های شیمیایی محل را باید با آب جاری برای چند دقیقه بشویید و پس از اقدامات اولیه به دنبال مراقبت‌های دامپزشکی باشید. سوختگی‌ها معمولاً مشابه زخم‌های باز درمان می‌شوند؛ زیرا در معرض خطر عفونت و درد هستند.
خونریزی سگ
اگر بدن سگ زخم شده بهتر است ناحیه زخم را در ابتدا تمیز کرد و بعد با یک گاز استریل بر روی زخم کمی فشار وارد کرد تا خونریزی قطع شود. اگر خونریزی شدید است و پس از ۵ دقیقه متوقف نمی‌شود باید هرچه سریع‌تر حیوان را به نزدیک‌ترین مرکز دامپزشکی برد. شریان‌بند فقط باید در زمانی که خونریزی سگ باعث شده حیوان در شرایط نزدیک به مرگ قرار بگیرد استفاده شود. استفاده از شریان‌بند باعث قطع یا کاهش جریان به یک اندام و در نتیجه از بین رفتن اندام می‌شود و به همین دلیل فقط در شرایط اضطراری باید از آن استفاده کرد.
گزیدگی سگ
اگر متوجه شده‌اید که سگ شما به وسیله مار یا حیوان دیگری گزیده شده باید سعی کنید حرکات او را تا جایی که ممکن است محدود کنید تا سم در بدن او گسترش پیدا نکند. پس از آن باید سگ را هرچه سریع‌تر به دامپزشکی برسانید.
مسمومیت سگ
اگر احساس می‌کنید سگ شما ماده سمی بلعیده به هیچ عنوان نباید خودسرانه او را وادار به استفراغ کنید. این مواد سمی در هنگام استفراغ و بازگشت از مسیر گوارشی می‌توانند آسیب جدی‌تری به سگ بزنند. سعی کنید با یک مرکز دامپزشکی تماس بگیرید و هرچه سریع سگ را به آنجا برسانید. همچنین بهتر است ماده‌ای را که سگ بلعیده پیدا کنید. این کار به دامپزشک در شناسایی ماده سمی کمک می‌کند و باعث انتخاب روش درست‌تری برای درمان می‌شود.
خفگی سگ
اگر سگ شما دچار خفگی شده اما هنوز می‌تواند نفس بکشد، او را تا حد امکان آرام نگه دارید تا به دامپزشکی برسید. اگر میتوانید جسم را بالای گلو ببینید و آن را بیرون آورید، این کار را انجام دهید. اگر احتمال خطراتی همچون فرورفتن جسم به پایین گلو یا گاز گرفته شدن توسط حیوان خانگی وجود دارد، از این کار اجتناب کنید.
برای سگ‌هایی که نمی‌توانند نفس بکشند، از تکنیک استخراج خارجی (XXT) یا یک مانور اصلاح‌شده به نام Heimlich استفاده کنید و فوراً با دامپزشک مشورت نمایید.
عکس العمل های واکنش‌های آلرژیک سگ
واکنش‌های آلرژیک شدید و شوک «آنافیلاکتیک» می‌تواند کشنده باشد. دلایلی همچون واکنش به واکسن، نیش حشرات مانند زنبور، یا نیش مار سمی می‌توانند باعث واکنش‌های آلرژیک شوند.
آنافیلاکسی تهدیدکننده زندگی است و نیاز به مراقبت فوری دامپزشکی دارد. علائم این شوک مواردی همچون تورم صورت یا پوزه، کهیر، استفراغ یا اسهال ناگهانی، مشکل در تنفس، یا غش کردن هستند. اگر دوز «بنادریل» را دارید و دامپزشک استفاده از آن را تأیید کرده، میتوانید با خیال راحت آن را تجویز کنید، این ماده می‌تواند به کاهش علائم تا رساندن سگ به دامپزشکی کمک کند. در چنین موادی باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مراکز دامپزشکی ایجاد کنید.
گرمازدگی سگ
سگ گرمازده علائمی همچون بی‌حالی (کاهش سرعت)، نفس نفس زدن بیش از حد، مشکل در تنفس، بی‌قراری، و ریزش آب دهان از خود نشان می‌دهد. در چنین وضعیتی بلافاصله سگ خود را به یک مکان خنک‌تر (به طور ایدئال با تهویه مطبوع) منتقل کنید و او را با آب خنک و نه‌چندان سرد بشورید بخشهایی از بدن او را خیس کنید. برای این منظور بهتر است اندامهایی مثل گوشها و پنجه‌های را با یک دستمال خیس مرطوب کنید و با یک حوله مرطوب دمای بدنش را کاهش دهید. پس از آن میتوانید سگ را به دامپزشکی برسانید.
تشنج سگ
در هنگام تشنج سگ سعی کنید هر گونه اثاثیه یا اشیایی را که سگ شما ممکن است با آن برخورد کند، جابه‌جا کنید و برای جلوگیری از افتادن از پله‌ها یک مانع قرار دهید. حیوانات خانگی زبان خود را نمی‌بلعند؛ بنابراین از قرار دادن انگشتان خود در داخل یا نزدیک دهان سگ خودداری کنید. میتوانید با دامپزشک خود تماس بگیرید تا راهنمایی لازم را از او دریافت کنید و مطمئن شوید مراقبت‌های فوری لازم است یا خیر. بیشتر تشنج‌ها به‌خودی‌خود متوقف می‌شوند؛ در صورتی که تشنج حیوان طولانی است یا مدام تکرار می‌شود حتماً باید او را به دامپزشکی برسانید.
شکستگی استخوان سگ
شکستگی استخوان بسیار دردناک است و به همین دلیل از دست زدن بیش از اندازه به سگ در این وضعیت خودداری کنید. سگ را در وضعیت شکستگی با احتیاط بسیار زیاد حمل کنید و مراقب گاز گرفته شدن توسط او باشید. قرار دادن اسپلینت در این موقعیت چندان توصیه نمی‌شود. آتل‌ها اگر به درستی قرار نگیرند می‌توانند آسیب بیشتری به سگ برسانند و باعث درد و عوارض اضافی شوند.
کمک‌های اولیه برای گربه
کمک‌های اورژانسی برای حیوان خانگی همچون گربه به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. در ادامه با این روش‌ها آشنا می‌شوید:
بریدگی و زخم گربه
در این مواقع سعی نکنید زخم گربه را بررسی کنید یا تمیزکاری عمیق انجام دهید. هر گونه چوب، برگ یا کثیفی قابل دیدن در اطراف زخم را بردارید و با آب تمیز ناحیه را بشویید. اگر زخم خونریزی دارد، با یک حوله یا پارچه تمیز کمی روی آن فشار وارد کنید. پس از این اقدامات هر چه زودتر به دامپزشک مراجعه نمایید. بیشتر زخم‌ها نیاز به مراقبت‌های جراحی و بخیه دارند و عفونت یک خطر جدی برای حیوان محسوب می‌شود.
شکستگی استخوان گربه
در این شرایط گربه خود را گرم و محفوظ نگه دارید. به هیچ عنوان سعی نکنید شکستگی را خودتان آتل ببندید و حتماً گربه را به دامپزشکی برسانید.
خفگی گربه
اگر گربه حالت خفگی دارد، او را در حوله بپیچید و دهانش را باز کنید. احتیاط کنید تا سرش به عقب خم نشود؛ زیرا ممکن است باعث فرو رفتن جسم در گلو شود. سعی کنید از کمک فرد دیگری در این موقعیت استفاده کنید. یک نفر باید گربه را نگه دارد و دیگری به جستجوی اشیا داخل دهان گربه بپردازد. اگر جسم قابل دیدن است و به نظر نمی‌رسد که به چیزی متصل باشد، آن را با موچین بیرون بیاورید. اگر جسم به نظرتان به چیزی متصل است، آن را نکشید. با دامپزشک خود تماس بگیرید و فوراً گربه را به مرکز دامپزشکی برسانید.
صدمات چشمی گربه
میتوانید برای خارج کردن هر گونه جرم جسم خارجی از چشمان گربه، سرم شست و شو را امتحان کنید. اگر این کار سخت بود باید حتماً به دامپزشک مراجعه کنید.
گرمازدگی گربه
این مشکل بیشتر زمانی ایجاد می‌شود که گربه خود را در ماشین یا اتاقی داغ رها کرده‌اید. در این مواقع بهتر است گربه را به یک محیط با دمای متعادل منتقل کنید و یا به کمک یک حوله مرطوب دمای بدن او را کاهش دهید و هرچه سریع‌تر او را به دامپزشکی برسانید.
سوختگی گربه
در هنگام سوختگی گربه یک حوله را در آب سرد خیس کنید و مستقیماً روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید. از هیچ پماد یا کرمی استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است باعث تحریک شود.، به جای آن از گاز آغشته به نمک برای محافظت از ناحیه استفاده کنید. پس از انجام این کار، بلافاصله گربه را نزد دامپزشک ببرید.
مسمومیت گربه
اگر متوجه شده‌اید که گربه از طریق خوردن چیزی مسموم شده، بهتر است که به دامپزشک مراجعه کنید و زمان را از دست ندهید. مهم است که برچسب یا هر گونه اطلاعاتی در مورد آنچه گربه خورده را به همراه داشته باشید.
گزیدگی یا نیش خوردن گربه
قدم اول در کمک‌های اورژانسی برای حیوان خانگی نیش خورده بررسی محل نیش خوردگی است. باید دید آیا نیش هنوز در حیوان خانگی وجود دارد یا خیر. اگر نیش دیده می‌شود، سعی کنید آن را با موچین به دقت بردارید. به هیچ عنوان آن را فشار ندهید؛ زیرا ممکن است زهر بیشتری را آزاد کنید. اگر خودتان نمی‌توانید این کار را انجام دهید بهتر است گربه را به دامپزشکی برسانید تا این کار توسط افراد حرفه‌ای انجام شود.
برای نیش زنبور یا حشره میتوانید محل را با یک ماده قلیایی مانند جوش‌شیرین حل شده در آب سرد بشویید یا به جای آن از آب‌لیمو یا سرکه استفاده کنید. اگر مطمئن نیستید که حشره چیست، به جای آن از آب تمیز برای شستشو استفاده کنید.
اگر نیش حشره در دهان حیوانات خانگی شماست، بلافاصله حیوان را نزد دامپزشک ببرید؛ زیرا ممکن است نیش باعث تورم شود و مشکلات تنفسی به وجود آورد.
تصادف
زمانی که حیوان چه سگ یا گربه در جاده تصادف کرده باید او را با احتیاط بسیار زیاد بر روی یک حوله یا پتو قرار دهید و با کشیدن حوله بر روی زمین او را از محل تصادف دور کنید. باید مراقب باشید که حیوان شما را گاز نگیرد زیرا درد می‌تواند او را وادار به این کار کند. به هیچ عنوان حیوان را با پتو بلند نکنید؛ زیرا ممکن است باعث آسیب بیشتر او شوید. سعی کنید او را گرم نگه دارید تا دامپزشک و مراقبت‌های اورژانسی از راه برسند.
کمک‌های اورژانسی به حیوانات در طبیعت
تا اینجای مقاله با کمک‌های اورژانسی برای حیوان خانگی آشنا شدید. زمانی که حیوان خانگی در خانه است کمتر در معرض موقعیت‌های اورژانسی قرار می‌گیرد؛ اما زمانی که حیوان در تعطیلات به طبیعت و فضای باز برده می‌شود بیشتر در معرض خطراتی همچون تصادف، گزیدگی، زخم شدن، شکستگی و... است. در هنگام وقوع چنین حوادثی کمک‌های اورژانسی برای حیوان خانگی که از آنها نام بردیم، می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشد و از جان حیوان خانگی شما محافظت کنند.
جهت اطمینان بیشتر بهتر است به جعبه کمک‌های اولیه مخصوص حیوانات نیز دسترسی داشته باشید. در این جعبه باید اقلام ضروری زیر موجود باشد:
- دستکش لاتکس
- پماد آنتی‌بیوتیک
- دماسنج
- روان‌کننده
- پاک‌کننده یا دستمال مرطوب ضدعفونی‌کننده (بر پایه بتادین یا کلرهگزیدین)
- پد زخم استریل نچسب
- نوار بانداژ (چسبی و غیر چسبی)
- قیچی بانداژ
- موچین
- محلول شستشوی چشم
- حوله، دستمال و پتو
کلام پایانی
کمک‌های اورژانسی برای حیوان خانگی در واقع فقط اقداماتی ابتدایی جهت حفظ جان حیوان هستند تا شما بتوانید آنها را به دامپزشکی برسانید. به هیچ عنوان نباید کمک‌های اورژانسی برای حیوان خانگی جایگزین درمان و مراقبت‌های حرفه‌ای دامپزشک شوند. این اقدامات فقط می‌توانند زمانی را در اختیار شما قرار دهند تا حیوان را به دامپزشکی منتقل کنید. بسیار مهم است که همواره شماره دامپزشک خود را در اختیار داشته باشید تا در موقعیت‌های اورژانسی بتوانید از کمک او استفاده نمایید و به حفظ جان حیوان خود کمک کنید.
منبع:
